Fit Sutrapradeepah

Description

किट्सूत्र कारपरिचय :-
परिचयः
पाणिनीयसम्प्रदाये फिट्सूत्राणां प्रवक्ताऽऽचार्यः शान्तनुरित्यङ्गीक्रियते । अत एवेमानि शान्तनवसूत्राणीत्यभिधीयन्ते । तथा च – ‘स पुनः शान्तनुप्रणीतः फिष्’ इति प्राह पदमञ्जर्या हरदत्तः । कोऽयं शान्तनुरराचार्यः ? कश्चास्य काल्ट् इत्यादिवृत्तं वर्तते तमसावृतम्। पुनरपीदमुररीक्रियते यदितिहासप्रसिद्धस्य भीष्म- पितामहस्य जनको राषिशान्तनुराचार्य एवैषां फिट्सूत्राणां प्रवक्तेति । यस्य चेयमस्ति पुराणप्रोक्ता वंशलता –
जयसेनस्तत्तनयो राधिकोऽतोऽयुतोऽथाभूत्, ततश्चाक्रोधनस्तस्माद् देवातिथिरमुष्य च ।। ऋक्षस्तस्य दिलीपोऽभूत् प्रतीपस्तस्यात्मजः, देवापिः शान्तनुस्तस्य वाह्लीक इति चात्मजाः ।।
जयसेन – राधिक- अयुत- अक्रोधन- देवातिथि ऋक्ष – दिलीप – प्रदीपा इति सन्ततिपरम्परा । प्रतीपस्य च देवापि शान्तनु – वाह्लीका आत्मज । बंभूवुः । शान्तनुश्च गङ्गायां भीष्मं देवव्रतं जनयामास । अयमेव शान्तनुर्बहुभिः चन्तनुर्नाम्नाऽऽदृतः ।।
फ्रिट्सूत्राणां कालपरिचय :-
श्रीपतञ्जलि प्रणीते व्याकरण महाभाष्येऽन्यत्र चानेकानि सन्त्येवं विधानि स्थलानि यैरनुमीयते यत् फिट्सूत्राणि मषिपतञ्जलितो वर्तन्ते पूर्ववर्तीनि । तौनि चेमानि –
も (क) – प्रत्ययस्वरस्यावकाशो यत्रानुदात्ता प्रकृति :- समत्वम् सिम स्वम् ।६।१।१५८ ।।